سیاتل – یک قاضی فدرال در سیاتل روز سهشنبه فرمان اجرایی دونالد ترامپ را که بهطور موقت برنامه چند دههای پذیرش پناهجویان در ایالات متحده را تعلیق کرده بود، متوقف کرد. این حکم مانعی جدی در برابر سیاستهای مهاجرتی ترامپ به شمار میرود.
بازگشت برنامه پذیرش پناهجویان به روال عادی
قاضی جمال ان. وایتهد از دادگاه منطقهای ایالات متحده در ناحیه غربی واشنگتن، با صدور یک دستور مقدماتی، دولت را موظف کرد که روند پذیرش پناهندگان و کمکهای مالی به سازمانهای بشردوست را به حالت عادی بازگرداند.
وایتهد در حکم خود تأکید کرد که تعلیق این برنامه فراتر از اختیارات قانونی رئیسجمهور بوده است. برنامه پذیرش پناهندگان که از سال ۱۹۸۰ اجرا شده، تاکنون زمینه اسکان بیش از سه میلیون پناهجو را در ایالات متحده فراهم کرده است.
چالش قانونی و استدلال شاکیان
این حکم در پاسخ به شکایت گروههای حقوق بشری و پناهجویان صادر شد. قاضی وایتهد که از سوی جو بایدن منصوب شده است، اظهار داشت که استدلال شاکیان مبنی بر اینکه دستور اجرایی ترامپ مغایر با اراده کنگره است، شانس بالایی برای موفقیت دارد.
لوری بال کوپر، معاون برنامههای حقوقی پروژه بینالمللی کمک به پناهندگان، در واکنش به این حکم گفت:
“اختیارات رئیسجمهور بیحدوحصر نیست. ممنوعیت پناهجویان غیرقانونی است و باید متوقف شود.”
در حالی که کاخ سفید و وزارت دادگستری هنوز به این حکم واکنش رسمی نشان ندادهاند، اما انتظار میرود که این موضوع به نبردی حقوقی در سطوح بالاتر تبدیل شود.
سرنوشت نامشخص هزاران پناهجو
یکی از شاکیان این پرونده، یک پناهجوی ۲۲ ساله از جمهوری دموکراتیک کنگو است که دو سال برای ورود به آمریکا منتظر مانده بود. پرواز او از نایروبی، کنیا، تنها دو روز پس از امضای فرمان اجرایی ترامپ لغو شد. چنین مواردی نشان میدهد که اجرای این فرمان، زندگی هزاران نفر را به تعلیق درآورده است.
واکنش دولت ترامپ و گامهای بعدی
ترامپ پیشتر اعلام کرده بود که در برابر تصمیمات نامطلوب دادگاهها مقاومت خواهد کرد و انتظار میرود که دولت او به دادگاه استیناف ایالات متحده برای حوزه نهم شکایت کند. در صورت پذیرش این درخواست، حکم قاضی وایتهد ممکن است لغو شود و فرمان اجرایی ترامپ دوباره اجرایی گردد.
با این حال، حتی اگر این حکم در دادگاههای بالاتر نیز تأیید شود، تضمینی وجود ندارد که دولت ترامپ آن را اجرا کند. در موارد مشابه، دولت او با دور زدن موانع قانونی، دستورات اجرایی خود را پیش برده است.
بحران قانون اساسی در سایه سرپیچی از احکام دادگاه
این حکم، یکی دیگر از مواردی است که سیاستهای مهاجرتی ترامپ را با چالشهای قانونی جدی مواجه کرده است. در گذشته، چندین قاضی فدرال به این نتیجه رسیدهاند که دولت ترامپ در اجرای دستورات دادگاه تعلل کرده یا از آن سرپیچی کرده است.
ترامپ اخیراً در یکی از پستهای رسانهای خود نوشت:
“کسی که کشورش را نجات دهد، هیچ قانونی را نقض نمیکند.”
این اظهار نظر نگرانیهای زیادی را در میان کارشناسان حقوقی ایجاد کرده است که هشدار دادهاند، نادیده گرفتن احکام دادگاه میتواند به بحرانی جدی در نظام حقوقی و قانون اساسی آمریکا منجر شود.
آینده سیاستهای مهاجرتی آمریکا در هالهای از ابهام
با این حکم جدید، نبرد حقوقی میان دولت ترامپ و فعالان حقوق بشری وارد مرحله تازهای شده است. تصمیمات دادگاههای بالاتر، مسیر آینده سیاستهای مهاجرتی آمریکا و سرنوشت هزاران پناهجو را مشخص خواهد کرد.