خطرات مهاجرت به آمریکا از مسیر کلمبیا: جنگل دارین گپ

مهاجرت از کلمبیا به عنوان یکی از مسیرهای پرخطر و چالش‌برانگیز برای مهاجران آمریکای جنوبی شناخته می‌شود. بیشتر افرادی که این مسیر را انتخاب می‌کنند، شهروندان کلمبیا و ونزوئلا هستند. بر اساس گزارش‌های رسمی، در سال مالی ۲۰۲۳، مقامات مرزی ایالات متحده با ۱۵۹,۵۳۶ نفر از اتباع کلمبیا مواجه شدند. این مهاجران عمدتاً ابتدا به مکزیک پرواز کرده و سپس در مرز زمینی خود را به مقامات معرفی کرده‌اند تا درخواست پناهندگی به آمریکا کنند، و این گروه به عنوان پنجمین ملیت پرجمعیت مهاجران در این سال شناخته می‌شود.

همچنین، ۲۶۶,۰۷۱ نفر از اتباع ونزوئلا نیز در این سال در مرزهای ایالات متحده شناسایی شدند. بیشتر این افراد به دلیل نداشتن ویزای لازم برای پرواز، مجبور به انتخاب مسیرهای زمینی شدند. بسیاری از ونزوئلایی‌ها ابتدا در کلمبیا یا دیگر کشورهای آمریکای جنوبی سکونت داشتند و سپس به سمت شمال مهاجرت کردند.

در سال ۲۰۲۳، تخمین زده می‌شود که حدود ۵۲۰,۰۸۵ نفر از مسیر پرخطر دارین گپ و از طریق پاناما عبور کرده‌اند. در آوریل ۲۰۲۴، دولت کلمبیا برای نخستین بار آماری از ترانزیت مهاجران از خاک خود منتشر کرد که نشان داد این تعداد در سال ۲۰۲۳ به ۵۳۹,۹۵۹ نفر رسیده است. همچنین، در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۴، ۱۱۰,۰۰۸ نفر از پاناما و ۱۲۳,۴۴۱ نفر از کلمبیا عبور کرده‌اند. این آمار نشان‌دهنده افزایش چشمگیر مهاجرت زمینی از مسیرهای خطرناک منطقه است.

از مجموع کل مهاجرانی که در سال ۲۰۲۴ وارد کلمبیا شده‌اند، ۵۳.۹ درصد از طریق مرز ونزوئلا و ۴۵.۶ درصد از طریق مرز اکوادور وارد شده‌اند. این ارقام بی‌سابقه هستند، چرا که پاناما در سال‌های گذشته کمتر از ۱۰۰۰ نفر را سالانه از منطقه دارین گپ عبور می‌داد؛ منطقه‌ای که تا سال ۲۰۱۱ به عنوان یکی از خطرناک‌ترین نواحی جهان شناخته می‌شد.

سفر به منطقه دارین گپ برای مهاجرانی که از کلمبیا عبور می‌کنند، به جز ونزوئلایی‌ها، معمولاً از مرز کلمبیا با اکوادور، واقع در ۷۵۰ مایلی جنوب، آغاز می‌شود. رایج‌ترین مسیر از بزرگراه پان-آمریکایی می‌گذرد که از میان کوه‌های مرتفع آند عبور می‌کند و در مرز بین شهر تولکان در استان کرچی اکوادور و ایپیالس در بخش نارینو کلمبیا به کلمبیا وارد می‌شود. این مرز بیشتر به یک غربال شباهت دارد تا یک گلوگاه؛ مهاجران از ده‌ها ملیت مختلف از طریق یکی از گذرگاه‌های رسمی یا بیش از ۱۰۰ گذرگاه غیررسمی مرزی به کلمبیا وارد می‌شوند.

تغییر واقعیت مهاجرت

اولین موج مهم مهاجرت از اورابا و دارین، شامل بیش از ۳۰,۰۰۰ شهروند کوبایی بود که در سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ از این مسیر عبور کردند. این مهاجران پس از اینکه دولت کوبا به شهروندان خود اجازه خروج از کشور را داد و در زمانی که مذاکرات دولت کلمبیا با چریک‌های فارک در حال پیشرفت بود و باعث کاهش فعالیت گروه‌های مسلح در این منطقه بدون حکومت شده بود، وارد شدند. کوبایی‌ها برای رفتن به شمال، ابتدا به گویان و اکوادور سفر کردند که امکان سفر هوایی با محدودیت‌های کمتر برای ویزا را فراهم می‌کرد، و سپس به صورت زمینی ادامه مسیر دادند.

بیش از ۱۶,۰۰۰ مهاجر هائیتی نیز در سال ۲۰۱۶ از طریق شکاف دارین عبور کردند. بیشتر آن‌ها سال‌ها قبل، پس از زلزله ویرانگر هائیتی، کشور خود را ترک کرده بودند و در برزیل و شیلی کار پیدا کرده بودند و وضعیت خود را ثبت کرده بودند. اما با شروع رکود اقتصادی و افزایش خصومت‌ها، این افراد تصمیم به ترک این کشورها گرفتند.

پس از یک دوره رکود در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸، حدود ۱۵,۰۰۰ نفر از مردم هائیتی در سال ۲۰۱۹ از طریق دارین گپ مهاجرت کردند و تا سال ۲۰۲۰ این تعداد همچنان افزایش یافت. با آغاز پاندمی کووید-۱۹ و بسته شدن مرزهای جهان در مارس ۲۰۲۰، چندین هزار نفر در نکوکلی (Necoclí) سرگردان شدند.

با کاهش شدت همه‌گیری و با افزایش نقش مستقیم‌تر جنایت سازمان‌یافته، مهاجرت از طریق دارین گپ به سطوحی رسید که پیش از این تصور نمی‌شد. در سال ۲۰۲۱، بیش از ۱۳۰,۰۰۰ نفر از این مسیر عبور کردند که حدود ۱۰۰,۰۰۰ نفر از آن‌ها شهروندان هائیتی و فرزندان برزیلی یا شیلیایی‌تبار آن‌ها بودند. این اولین باری بود که خانواده‌ها و کودکان به بخش قابل توجهی از جمعیت مهاجر تبدیل شدند؛ جمعیتی که تا پیش از آن عمدتاً از مردان مجرد تشکیل می‌شد.

در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۲، مکزیک برای شهروندان ونزوئلایی که از طریق هوا وارد این کشور می‌شدند، الزام ویزا وضع کرد و مسیری را که بیش از ۱۰۰,۰۰۰ نفر از مردم ونزوئلا در ۱۲ ماه گذشته از آن برای درخواست پناهندگی در ایالات متحده استفاده کرده بودند، مسدود کرد. در نتیجه، ونزوئلایی‌هایی که به مقصد ایالات متحده فرار می‌کردند، به جای مسیر هوایی، شروع به انتخاب مسیر زمینی کردند.

در عرض چند ماه و تا اواسط سال ۲۰۲۲، تعداد شهروندان ونزوئلا که از طریق جنگل دارین سفر می‌کردند، به‌شدت از امواج اولیه مهاجرت هائیتی پیشی گرفت. از سال ۲۰۲۲ تاکنون، بیش از ۵۵۰,۰۰۰ شهروند ونزوئلا (که نزدیک به ۲ درصد از جمعیت این کشور قبل از سال ۲۰۱۵ را تشکیل می‌دهند) از این مسیر عبور کرده‌اند. در سال ۲۰۲۳، ۶۳ درصد از ۵۲۰,۰۸۵ نفری که از طریق دارین گپ مهاجرت کردند، یعنی ۳۲۸,۶۵۰ نفر، شهروندان ونزوئلا بودند.

بسیاری از مهاجران سفر خود از طریق جنگل دارین گپ را در پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی مانند واتس‌اپ، تیک‌تاک و فیس‌بوک مستند کردند. در حالی که پیام‌ها و ویدیوهای آن‌ها نشان‌دهنده سختی‌ها و تجربه‌های دلخراش این سفر بودند، این محتواها همچنین نشان می‌داد که این سفر امکان‌پذیر است و پس از عبور از مرز ایالات متحده، می‌توان برای سال‌ها در این کشور اقامت کرد. مهاجران با ورود به ایالات متحده به سیستم قضایی پناهندگی این کشور وارد شدند، و با توجه به روابط تیره ایالات متحده با رژیم استبدادی ونزوئلا، احتمال اخراج آن‌ها بسیار کم بود، حتی با وجود اجرای سیاست اخراج در دوران همه‌گیری که به عنوان ۴۲ شناخته می‌شد.

مقامات و کارکنان بشردوستانه که در کلمبیا مصاحبه کرده‌اند، اشاره کردند که جمعیت ونزوئلایی‌هایی که از این کشور عبور می‌کنند، به مرور فقیرتر شده‌اند. در حالی که بسیاری از افرادی که در سال ۲۰۲۲ مهاجرت کردند، از طبقه متوسط ​​پایین‌تر برخوردار بودند، اکنون بیشتر کسانی که مهاجرت می‌کنند، به گفته یکی از مقامات آمریکایی «شما مردم را می‌بینید که پیاده می‌روند و سعی می‌کنند برای مسیر خود پول جمع کنند؛ زندگی با آن‌ها بدرفتاری کرده است.»

شهروندان ونزوئلا که مسیر دارین را انتخاب می‌کنند، معمولاً نمی‌توانند به برنامه «آزادی مشروط بشردوستانه» دولت بایدن دسترسی داشته باشند. این برنامه به حداکثر ۳۰,۰۰۰ نفر از شهروندان کوبا، هائیتی، نیکاراگوئه و ونزوئلا اجازه می‌دهد تا به ایالات متحده پرواز کنند و با مجوز کار به مدت دو سال در آنجا بمانند. اما برنامه آزادی مشروط، متقاضیان را ملزم به داشتن گذرنامه و یک حامی مستقر در ایالات متحده می‌کند، دو شرطی که «فقیرترین فقرا» به‌سختی می‌توانند آن‌ها را برآورده کنند.

بخش قابل توجهی از ونزوئلایی‌هایی که به ایالات متحده می‌روند، دارای وضعیت مستندی در کلمبیا هستند که به عنوان مجوز اقامت موقت یا PPT شناخته می‌شود. اما آن‌ها نتوانسته‌اند در کلمبیا پیشرفت کنند یا به‌طور کامل در این کشور ادغام شوند. یک مقام سازمان بشردوستانه بین‌المللی تخمین زده است که در مرز کلمبیا با اکوادور، روزانه حدود ۵۰۰ ونزوئلایی به سمت جنوب، به اکوادور مهاجرت می‌کنند. این افراد یا به دنبال اسکان در جایی دیگر در آمریکای جنوبی هستند، یا بخشی از یک حرکت مهاجرتی پاندولی‌اند که از کشوری به کشور دیگر حرکت می‌کنند تا به دنبال درآمد و امنیت غذایی باشند.

از سوی دیگر، تعداد بیشتری، حدود ۶۰۰ نفر در روز، به سمت شمال به کلمبیا مهاجرت می‌کنند؛ تعداد کمی به کلمبیا نقل مکان می‌کنند، برخی به دنبال بازگشت به ونزوئلا هستند، و بسیاری به سمت دارین و در نهایت به سوی ایالات متحده حرکت می‌کنند.

از میان مهاجرانی که در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۴ از شکاف دارین عبور کردند، ۱۲ درصد از آسیا یا آفریقا بودند. شهروندان چین، که به عنوان پنجمین گروه بزرگ مهاجران در این مسیر شناخته می‌شوند، تقریباً همیشه سفر خود را از طریق اکوادور در آمریکای جنوبی آغاز می‌کنند، زیرا برای شهروندان چینی که از طریق هوا وارد اکوادور می‌شوند، نیازی به ویزا وجود ندارد. برخی از این مهاجران نیز موفق شدند به پروازهای داخلی از نارینو به بوگوتا سوار شوند، جایی که احتمالاً در مسیر به مقصدهای شمالی‌تر توقف می‌کردند.

قانون اساسی اکوادور که در سال ۲۰۰۸ تدوین شده است، حق مهاجرت را به رسمیت می‌شناسد، اما شرایط ویزا برای مسافرانی که از طریق هوایی وارد این کشور می‌شوند، سختگیرانه‌تر شده است. مقامات سازمان‌های بین‌المللی به ما گفتند که بسیاری از مهاجران از طریق استانبول وارد اکوادور می‌شوند. یکی از این مقامات اشاره کرد که ترکیه اکنون به عنوان “سکوی بزرگ قاچاق” شناخته می‌شود.

هزینه‌های سفر در «مسیرهای VIP» برای مهاجران از کلمبیا به آمریکای مرکزی به طور قابل توجهی متغیر است و می‌تواند از حدود ۱۵۰۰ دلار تا ۸۰۰۰ دلار برای هر نفر باشد. به گفته یکی از مقامات سازمان‌های بشردوستانه بین‌المللی، وجود این مسیرهای جایگزین باعث شده است که «شکاف دارین» بیشتر به عنوان «مسیر فقرا» شناخته شود.

با این حال، مسیرهای VIP نیز خالی از خطر نیستند:

• خطرات دریای کارائیب: این دریا می‌تواند بسیار ناآرام باشد و غرق شدن کشتی‌های حامل مهاجران به یک مشکل رایج تبدیل شده است. بین ماه مه ۲۰۲۱ تا سپتامبر ۲۰۲۳، دولت کلمبیا از غرق شدن ۱۲ کشتی حامل مهاجران در این مسیر خبر داده است.
• خطر مرگ و میر: اگرچه تعداد دقیق قربانیان مشخص نیست، اما گاردین در نوامبر ۲۰۲۳ گزارش داد که «حداقل ۷۴ مهاجر در دریا ناپدید شده‌اند.» همچنین، نیروی دریایی کلمبیا بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳، ۱۱۰۲ مهاجر را در این مسیرها نجات داده است.
• خطر کلاهبرداری: مهاجرانی که با امکانات بیشتری سفر می‌کنند، هدف آسانی برای قاچاقچیان و کلاهبرداران محلی هستند که از آن‌ها هزینه‌های اضافی دریافت کرده و در برخی موارد، آن‌ها را در نقاط دورافتاده رها می‌کنند.

مهاجرت از کشورهای آمریکای جنوبی

شهروندان اکوادوری که وارد کلمبیا می‌شوند به راحتی از مرز عبور می‌کنند، زیرا نیازی به ویزا ندارند. با این حال، اکوادوری‌ها دومین ملیت بزرگ مهاجرانی هستند که از شکاف دارین عبور می‌کنند. این تعداد در سال ۲۰۲۲ افزایش یافت، پس از آنکه مکزیک الزام ویزا را برای شهروندان اکوادوری که از طریق هوایی وارد این کشور می‌شوند، اعمال کرد. در ماه مه ۲۰۲۴، مکزیک شرایط مشابهی را برای ویزای شهروندان پرو اعمال کرد که پیش‌بینی می‌شود منجر به افزایش مهاجران پرویی از مسیر زمینی شود.

• شهروندان ونزوئلا: مکزیک از ژانویه ۲۰۲۲، الزام ویزا را برای شهروندان ونزوئلایی که از طریق هوا وارد می‌شوند، اعمال کرد.
• شهروندان کلمبیا: این افراد همچنان می‌توانند بدون ویزا به مکزیک سفر کنند، اما باید مدارکی مانند بسته‌های تعطیلات ارائه کنند که نشان دهد قصد مهاجرت بیشتر به شمال را ندارند.

اطلاعات آماری و اجتماعی مهاجرت

بر اساس داده‌های سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) و آژانس مهاجرت پاناما:

• هویت قومی: از ۵۱۹۳۹ نظرسنجی که شامل ۱۳۳۰۰۹ نفر بود، ۱۵ درصد از پاسخ‌دهندگان خود را بومی، ۱۵ درصد آفریقایی و ۲ درصد رومی معرفی کردند.
• ترکیب جمعیتی مهاجران: زنان (۲۶ درصد) و دختران (۱۰ درصد) ۳۶ درصد از ۵۲۰,۰۸۵ نفری را که در سال ۲۰۲۳ از شکاف دارین عبور کردند، تشکیل می‌دهند. ۵۲ درصد مرد و ۱۲ درصد پسر بودند.
• کودکان بدون همراه: تعداد کودکان بدون همراه در حال افزایش است. تا اکتبر ۲۰۲۳، پاناما ۱۳۰۰ کودک را که بدون والدین یا سرپرست سفر می‌کردند، شمارش کرده است.

دلایل مهاجرت به آمریکا

مهاجران به دلایل مختلفی از کشورهای خود فرار می‌کنند:

• خشونت: حداقل در ۱۰ درصد موارد، خشونت (عمومی، جنایت سازمان‌یافته، خشونت دولتی، یا خشونت خانگی و جنسیتی) اولین دلیل مهاجرت است.
• فقر و بیکاری: بر اساس داده‌های کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR)، ۶۸ درصد از مهاجران به بیکاری یا درآمد کم اشاره کرده‌اند.
• سرکوب سیاسی و اجتماعی: مهاجران از خاورمیانه اغلب به دلیل سرکوب حکومت‌های دیکتاتوری و نبود آزادی‌های اجتماعی و فرهنگی فرار می‌کنند، به‌ویژه زنان که از محدودیت‌های شدید اجتماعی رنج می‌برند.

این دلایل نشان‌دهنده عمق بحران‌هایی است که مهاجران را وادار به ترک خانه‌های خود می‌کند و خطرات متعددی که در این مسیرها با آن‌ها مواجه می‌شوند.

مشکلات اقتصادی و دلایل مهاجرت از آمریکای لاتین

مهاجران از کشورهای آمریکای لاتین اغلب به دلیل مشکلات اقتصادی و ناامیدی ناشی از گرسنگی مجبور به ترک خانه‌های خود می‌شوند. طبق نظرسنجی‌های اخیر که توسط مقامات سازمان‌های بین‌المللی انجام شده است، تنها ۲۹ درصد از مهاجران توانسته‌اند در هفته گذشته سه وعده غذایی کامل در روز بخورند. به گفته یکی از مقامات سازمان بین‌المللی در شمال اکوادور، بسیاری از این مهاجران به «حمایت» نیاز دارند و تقریباً ۲۰ درصد از آن‌ها به کمک‌های فوری نیاز دارند. با این حال، بیشتر آن‌ها به امید دستیابی به ثبات و کیفیت زندگی بهتر مهاجرت می‌کنند.

• مهاجران ونزوئلایی در کلمبیا: برای بسیاری از ونزوئلایی‌هایی که در کلمبیا زندگی می‌کنند، مشکلاتی مانند ناامنی، بیگانه‌هراسی، و چالش‌های تطبیق و مستندسازی وضعیت اقامت باعث می‌شود که به سمت ایالات متحده حرکت کنند. بر اساس یک نظرسنجی توسط آژانس آمار دولت کلمبیا (DANE):
  • ۶۰ درصد از خانواده‌های مهاجر سه وعده غذایی در روز می‌خورند.
  • ۳۶ درصد تنها دو وعده و ۳ درصد تنها یک وعده غذا می‌خورند.
  • ۶۰ درصد از خانواده‌ها به دلیل کمبود درآمد برای خرید غذا با مشکل مواجه‌اند.
  • ۴۱ درصد از پاسخ‌دهندگان خود را فقیر می‌دانند.

دلایل مهاجرت ونزوئلایی‌ها و هائیتی‌ها از کشورهای دیگر

مقامات سازمان‌های بین‌المللی گزارش می‌دهند که مهاجران ونزوئلایی که از شیلی، پرو، و اکوادور خارج می‌شوند، به دلیل ناتوانی در ادغام در جوامع محلی، موانع مستندسازی، و احساسات بیگانه‌هراسی اقدام به مهاجرت می‌کنند. همین مشکلات منجر به خروج صدها هزار نفر از مردم هائیتی از شیلی و برزیل شده است. عوامل دیگر شامل:

• آشفتگی سیاسی در پرو
• وضعیت امنیتی نگران‌کننده در اکوادور: که با سریع‌ترین رشد نرخ جنایت خشونت‌آمیز در منطقه مواجه است.
• تأثیرات اقتصادی و تغییرات آب و هوایی: اقتصاد آسیب‌دیده از کووید-۱۹ در اکوادور و خشکسالی شدید تحت تأثیر ال نینو در بیشتر مناطق آمریکای جنوبی نیز به عنوان عوامل تشدیدکننده مهاجرت‌ها عمل می‌کنند.

کنترل مسیرهای مهاجرتی در کلمبیا توسط گروه‌های جنایتکار

در کلمبیا، مسیرهای مهاجرتی به‌وسیله سازمان‌های جنایتکار کنترل می‌شوند، به گونه‌ای که قاچاق مهاجران به‌طور گسترده‌ای در حال اجرا است. عبور از کشور و به‌ویژه استفاده از مسیر زمینی «دارین گپ» تقریباً بدون همکاری با این گروه‌های تبهکار امکان‌پذیر نیست.

• منطقه اورابا: این منطقه به عنوان دروازه ورود به شکاف دارین در شمال غربی کلمبیا شناخته می‌شود. در این منطقه، گروه جنایتکار «قبیله خلیج» (Clan del Golfo) بر قاچاق مهاجران مسلط است. این گروه:
  • بزرگترین سازمان قاچاق مواد مخدر در کلمبیا است.
  • با نام‌های «گایتانیستاس» و «اورابنیوها» نیز شناخته می‌شود.
  • ریشه‌های خود را در گروه‌های شبه‌نظامی طرفدار دولت دارد که در دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ کلمبیا را تحت تأثیر قرار داده‌اند.

گروه‌های جنایتکار در کلمبیا مسیرهای مهاجرتی را کنترل کرده و از مهاجران هزینه‌های سنگینی دریافت می‌کنند. این کنترل، مهاجران را در معرض خطرات جانی و مالی قرار می‌دهد، زیرا گروه‌ها از آسیب‌پذیری آن‌ها سوءاستفاده می‌کنند.

در منطقه دارین گپ، مسیرهای مهاجرتی به شدت تحت کنترل این گروه‌ها است. اما مرز جنوب غربی کلمبیا به دلیل پراکندگی جغرافیایی کمتر تحت کنترل به نظر می‌رسد.

مهاجران از بیش از ۱۱۰ گذرگاه غیررسمی عبور می‌کنند که هر کدام تحت کنترل گروه‌های جنایتکار یا مسلح مختلفی هستند. برخی از این گروه‌ها مانند چریک‌های «مخالف» فارک و «ترن د آراگوا» از ونزوئلا، در سطح ملی تأثیرگذارند.

گروه‌های کوچکتری نیز وجود دارند که نفوذ آن‌ها محدود به مناطق محلی است و بیشتر در شهرداری‌های خود فعالیت می‌کنند.

انحصار «قبیله خلیج» در شکاف دارین کلمبیا

با نگاهی به نقشه خلیج اورابا، ممکن است این سوال مطرح شود که چرا مهاجرانی که از شکاف دارین عبور می‌کنند، باید از شهرهای ساحل شرقی خلیج، مانند توربو یا نکوکلی، قایق سوار شوند. چرا آن‌ها به جای عبور از خلیج، از مسیر زمینی منطقه چوکو استفاده نمی‌کنند؟

منطقه چوکو، که از اقیانوس آرام تا اقیانوس اطلس امتداد دارد و کل مرز زمینی کلمبیا با پاناما را پوشش می‌دهد، به نظر می‌رسد یک مسیر منطقی‌تر برای عبور مهاجران باشد. اما واقعیت این است که «قبیله خلیج» یک انحصار قدرتمند بر منطقه دارین گپ ایجاد کرده است.

این گروه جنایتکار کنترل کاملی بر عبور و مرور مهاجران از دارین گپ دارد و استفاده از مسیرهای دیگر را تقریباً غیرممکن یا بسیار پرخطر کرده است. به همین دلیل، مهاجران مجبورند به مسیرهای دریایی از توربو یا نکوکلی برای ورود به پاناما تکیه کنند.

مسیر چوکو، با اینکه جغرافیایی به عنوان یک گزینه جایگزین به نظر می‌رسد، تحت کنترل گروه‌های مسلح محلی و جنایتکار قرار دارد. این گروه‌ها مانع عبور مهاجران از این منطقه می‌شوند و جریان مهاجرتی را به سمت مسیرهای تحت کنترل خود هدایت می‌کنند.

در نتیجه، مهاجران ناچارند خطرات سفر دریایی از طریق خلیج اورابا را بپذیرند و هزینه‌های بالایی بپردازند، در حالی که همچنان در معرض خطرات امنیتی قرار دارند.

مسیر مهاجرت در کلمبیا به دلیل حضور شبکه‌های جنایتکار پیچیده است. اگرچه ضعف شبکه جاده‌ای در ساحل غربی خلیج اورابا تا حدی توضیح می‌دهد که چرا مهاجران از ساحل شرقی برای عبور به دارین گپ استفاده می‌کنند، اما دلیل اصلی به کنترل شدید گروه‌های جنایتکار، به‌ویژه «قبیله خلیج» (Clan del Golfo)، بازمی‌گردد.

قدرت و نفوذ قبیله خلیج

«قبیله خلیج» یکی از بزرگ‌ترین و قدرتمندترین سازمان‌های جنایتکار در کلمبیا است که به طور کامل مسیرهای مهاجرتی در منطقه دارین گپ را کنترل می‌کند. این گروه مهاجران را از استفاده از مسیرهای غربی که از منطقه چوکو می‌گذرد، منع می‌کند. دلیل این محدودیت، حفظ کنترل بر سواحل غربی خلیج اورابا است، که به عنوان نقاط پرتاب قایق‌های حامل کوکائین به دریای کارائیب و سواحل آمریکای مرکزی عمل می‌کند. «قبیله خلیج» ترجیح می‌دهد مهاجران از تنگنای آکاندی عبور کنند تا بتواند آن‌ها را تحت نظر داشته و از پرداخت‌های آن‌ها اطمینان حاصل کند.

نقش نیروهای مرزی پاناما

نیروهای مرزی پاناما (SENAFRONT) نیز در تعیین مسیرهای مهاجرتی نقش دارند. این نیروها مانع عبور مهاجران از مسیرهای بومی و امن‌تر منطقه چوکو می‌شوند، و به این ترتیب، مهاجران را به سمت مسیرهای خطرناک‌تر و دشوارتر هدایت می‌کنند.

تاریخچه و گسترش «قبیله خلیج»

از اواخر دهه ۲۰۰۰ تا سال ۲۰۲۱، دایرو آنتونیو اوسوگا، معروف به «اوتونیل»، رهبری «قبیله خلیج» را بر عهده داشت. او، که چریک سابق و جنگجوی شبه‌نظامی بود، کنترل گسترده‌ای بر فعالیت‌های جنایتکارانه در دارین گپ و فراتر از آن داشت. اوسوگا در اکتبر ۲۰۲۱ توسط نیروهای کلمبیایی در نکوکلی دستگیر و در ماه مه ۲۰۲۲ به ایالات متحده مسترد شد.

وضعیت فعلی و فعالیت‌های غیرقانونی

پس از دستگیری اوسوگا، فرماندهی «قبیله خلیج» کمتر متمرکز شد، اما این گروه همچنان به گسترش سرزمینی و افزایش تعداد اعضای خود ادامه داده است. فعالیت‌های غیرقانونی این گروه نیز متنوع‌تر شده و شامل قاچاق مهاجران، قاچاق انسان، و استخراج فلزات گران‌بها است. تخمین زده می‌شود که تعداد اعضای «قبیله خلیج» به حدود ۹۰۰۰ نفر رسیده باشد.

انحصار «قبیله خلیج» در منطقه اورابا

در منطقه اورابا، «قبیله خلیج» انحصار فعالیت‌های غیرقانونی را حفظ کرده و بدون رقیب واقعی بر قاچاق مهاجران و حمل‌ونقل با قایق‌ها کنترل کامل دارد. این گروه به مهاجران دو برابر کرایه عادی تحمیل کرده و برای هر بلیت قایق نیز مبلغ اضافی دریافت می‌کند. هزینه‌های قایق‌سواری برای عبور از چند مایل دریا بین ۱۶۰ تا ۴۰۰ دلار به ازای هر نفر متغیر است.

قدرت شرکت‌های قایق‌رانی

دو شرکت قایق‌رانی، Katamaranes و Caribe، که مسیر نکوکلی-آکاندی را اداره می‌کنند، سود بالایی از این شرایط کسب می‌کنند. در فوریه ۲۰۲۴، پس از دستگیری دو ناخدای قایق، این شرکت‌ها با توقف عملیات خود، بحران بزرگی ایجاد کردند که هزاران مهاجر را در نکوکلی سرگردان کرد.

کنترل دولت کلمبیا و برنامه «ترانزیت امن»

خدمات قایق‌رانی پس از جلسه‌ای با مقامات محلی، اداره مهاجرت کلمبیا، و سفارت ایالات متحده از سر گرفته شد. تصمیم بر این شد که مهاجران از این پس باید فرمی را در برنامه تلفن همراه «ترانزیت امن» پر کنند. بین ژانویه تا مارس ۲۰۲۴، ۱۱۳,۰۰۴ مورد استفاده از این برنامه ثبت شده است.

سوءاستفاده و بهره‌برداری «قبیله خلیج»

مهاجرانی که «مالیات» یا «هزینه بسته تور» را پرداخت می‌کنند، برچسبی روی مدارک خود دریافت می‌کنند. بدون این برچسب، مهاجران از ادامه مسیر منع می‌شوند. «قبیله خلیج» به برخی از مهاجران در ازای حمل مواد مخدر، کار اجباری، یا روابط جنسی اجازه عبور می‌دهد.

مالیات بر خدمات و درآمدهای قاچاقچیان

این گروه جنایتکار استفاده از «راهنماها» و باربرهای مجاز را تشویق کرده و از تمامی مشاغل خدماتی به مهاجران مالیات می‌گیرد. وزیر امنیت پاناما تخمین زده است که قاچاقچیان، از جمله کسانی که در مدار «قبیله خلیج» هستند، در سال ۲۰۲۳ حدود ۸۲۰ میلیون دلار از جابجایی مهاجران از طریق دارین گپ درآمد کسب کرده‌اند.

پیچیدگی و سوءاستفاده از مهاجران

کنترل گسترده و سوءاستفاده از مهاجران توسط «قبیله خلیج» نشان‌دهنده عمق نفوذ این گروه در منطقه است. مهاجران نه تنها با هزینه‌های بالا و خطرات جانی مواجه هستند، بلکه به نوعی در دست این گروه جنایتکار گرفتار می‌شوند که از تمامی جنبه‌های مسیر مهاجرتی آن‌ها سود می‌برد.

نبود پناهگاه در نکوکلی

در شهر نکوکلی، هیچ پناهگاهی برای مهاجران وجود ندارد. این شهر به یکی از معدود شهرهای بزرگ یا متوسط ​​در مسیر مهاجرت به ایالات متحده تبدیل شده است که فاقد چنین امکاناتی است. این در تضاد با بسیاری از شهرهای دیگر در این مسیر است که در آن‌ها سازمان‌های بشردوستانه حداقل پناهگاه‌های موقتی برای مهاجران فراهم کرده‌اند. تنها استثنا، از اواخر سال ۲۰۲۳، شهر نوئوو لارِدو در مکزیک است که در آن کارتل شمال شرقی، پناهگاه‌ها را کنترل می‌کند و دسترسی به اطلاعات را محدود می‌سازد.

شرایط سخت مهاجران در نکوکلی

برای مهاجرانی که توان مالی کافی برای پرداخت کرایه قایق و مالیات‌های جنایتکاران سازمان‌یافته را ندارند، انتظار در نکوکلی می‌تواند هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشد. این مهاجران که قادر به پرداخت هزینه‌های هتل نیستند و هیچ سرپناهی ندارند، مجبورند در خیابان‌ها یا سواحل این شهر زندگی کنند. نکوکلی در حال تبدیل شدن به یک مقصد گردشگری با هتل‌های ساحلی است، اما برای مهاجران محلی برای اقامت وجود ندارد.

مشکلات بهداشتی و خشونت علیه مهاجران

بر اساس تخمین یک مقام محلی، در اواخر اکتبر ۲۰۲۳، حدود ۳۰۰ مهاجر در ساحل، در چادرها می‌خوابیدند. بسیاری از مهاجران در این شرایط نامساعد از بیماری‌های تنفسی و گوارشی رنج می‌برند. زنان و کودکان، به‌ویژه در معرض خشونت، بهره‌کشی جنسی و قاچاق انسان هستند. دزدی و تجاوز نیز رایج است و برخی زنان حتی در ساحل زایمان کرده‌اند.

بی‌توجهی به نیازهای انسانی

این وضعیت نشان‌دهنده بی‌توجهی به نیازهای انسانی اساسی مهاجرانی است که در نکوکلی به دام افتاده‌اند. نبود پناهگاه‌های مناسب، عدم دسترسی به خدمات بهداشتی، و عدم حفاظت از زنان و کودکان در برابر خشونت، مهاجران را به طور فزاینده‌ای آسیب‌پذیر کرده است. این شرایط باعث می‌شود آن‌ها همچنان به دنبال راهی برای ادامه سفر به سوی ایالات متحده باشند.

پس از عبور از نکوکلی به آکاندی، مهاجران وارد مسیری می‌شوند که کاملاً تحت کنترل «قبیله خلیج» (Clan del Golfo) است. این گروه جنایتکار در ازای پرداخت هزینه‌های سنگین توسط مهاجران، یک نسخه از «کریدور امن» خود را در این بخش از مسیر ایجاد کرده است، که به مهاجران این امکان را می‌دهد تا با کمترین خطر و مشکلات، به مرز پاناما برسند.

در این منطقه، افراد محلی اغلب به‌عنوان «راهنما» فعالیت می‌کنند و به مهاجران در حمل کیف‌ها و بارهایشان کمک می‌کنند. این کار به دلیل انعام‌هایی که مهاجران می‌پردازند، به منبع درآمد مناسبی برای مردم محلی تبدیل شده است. به حدی که برخی از جوانان در آکاندی تصمیم به ترک تحصیل می‌گیرند تا بتوانند به‌عنوان راهنما کار کرده و درآمد خوبی کسب کنند.

برای سهولت عبور مهاجران، پله‌هایی در دامنه‌های شیب‌دار کوهستان بریده شده‌اند تا مسیر را قابل عبورتر کنند. همچنین «ایستگاه‌های استراحت» در طول مسیر وجود دارند که در آن‌ها غذا و سایر ملزومات به مهاجران فروخته می‌شود. حتی برخی از پرستاران در این ایستگاه‌ها حضور دارند تا در صورت نیاز، کمک‌های اولیه به مهاجران ارائه دهند.

این سیستم به طور کامل توسط «قبیله خلیج» مدیریت و نظارت می‌شود، که با کنترل همه جنبه‌های این مسیر، از قایق‌سواری در نکوکلی تا راهنمایی در آکاندی، درآمد هنگفتی کسب می‌کند. این گروه به مهاجران این احساس امنیت را می‌دهد که با پرداخت هزینه‌های سنگین، می‌توانند مسیر خود را با حداقل خطرات طی کنند. با این حال، این کریدور «امن» به معنای واقعی، تنها راهی است برای کسب سود بیشتر از مهاجرانی که در جستجوی یک زندگی بهتر، به دل این مسیرهای خطرناک زده‌اند.

«مافیای پاک» و کنترل «قبیله خلیج» در اورابا

«قبیله خلیج» بر مسیرهای مهاجرتی اورابا نظارت کامل دارد و نوعی «مافیای پاک» ایجاد کرده که امنیت مهاجرانی که هزینه‌های خود را پرداخت کرده‌اند، تضمین می‌کند. این گروه افرادی را که به مهاجران آسیب می‌زنند، از بین می‌برد و از حمل سلاح توسط مهاجران جلوگیری می‌کند.

شرایط خطرناک در سمت پانامایی جنگل دارین

پس از عبور از منطقه تحت کنترل «قبیله خلیج» و ورود به سمت پانامایی دارین، خطرات بیشتر می‌شود. باندهای خشن، شامل اعضای جوامع بومی و مجرمان کلمبیایی و ونزوئلایی، به مهاجران حمله می‌کنند و آزار و اذیت جنسی و قتل را رقم می‌زنند.

نبود امنیت و حمایت در مسیر دارین

بر اساس گزارش UNHCR، بیش از نیمی از مهاجران در این مسیر مورد آزار قرار گرفته‌اند و برخی نیز جسدهای مهاجران دیگر را دیده‌اند. این شرایط نشان‌دهنده نبود حمایت کافی در این مناطق پرخطر است.

وخامت شرایط مهاجران در جنگل دارین

شرایط برای مهاجرانی که از جنگل دارین عبور می‌کنند، به ویژه زنان، بسیار وخیم است. بر اساس گزارش پزشکان بدون مرز (MSF)، در سال ۲۰۲۳، ۶۷۶ مهاجر قربانی تجاوز جنسی شدند و در دو ماه اول ۲۰۲۴، ۲۳۳ مورد جدید گزارش شد. با این حال، MSF معتقد است که تعداد واقعی قربانیان بیشتر از این ارقام است. در مارس ۲۰۲۴، مقامات پانامایی همکاری MSF را در مراکز پذیرش دارین گپ به حالت تعلیق درآوردند که منجر به خلاء در خدمات بهداشتی و اطلاعاتی شد.

تلاش‌ها برای کاهش خشونت جنسی

سازمان CARE به مهاجران کیت‌هایی ارائه می‌دهد تا خطر خشونت جنسی را کاهش دهد. این کیت‌ها شامل وسایلی مانند پوشش‌های حریم خصوصی، لباس زیر جاذب، و قرص‌های صبحگاهی است. با این حال، این ابزارها به تنهایی کافی نیستند، و شرایط در جنگل همچنان بسیار خطرناک است.

فقدان اطلاعات و خطرات بیشتر

بسیاری از مهاجران اطلاعات دقیقی در مورد خطرات مسیر ندارند، زیرا «قبیله خلیج» از اشتراک‌گذاری اطلاعات جلوگیری می‌کند. مهاجران عمدتاً به اطلاعات نادرست در رسانه‌های اجتماعی وابسته‌اند و این باعث می‌شود که با خطرات جدی‌تری مواجه شوند و تحت سوءاستفاده قرار گیرند. گروه‌های جنایتکار از این فقدان اطلاعات برای تحمیل هزینه‌های سنگین بهره‌برداری می‌کنند.

وضعیت غیررسمی گذرگاه‌های مرزی کلمبیا و اکوادور

مرز ۳۶۴ مایلی بین کلمبیا و اکوادور بسیار متخلخل است و شامل چهار گذرگاه رسمی و بیش از ۱۱۰ گذرگاه غیررسمی است. به دلیل طولانی بودن مرز و شرایط جغرافیایی متنوع آن، بخش‌های زیادی از مرز خارج از کنترل رسمی باقی می‌ماند. این وضعیت باعث می‌شود که بسیاری از مهاجران و قاچاقچیان از نقاط غیرقانونی عبور کنند.

بیش از ۱۰۰ گذرگاه غیرقانونی یا «تروکا» در بخش نارینو، پرجمعیت‌ترین منطقه کلمبیا در مرز با اکوادور، وجود دارد. مقامات سازمان‌های بشردوستانه تخمین می‌زنند که ۱۱۴ گذرگاه غیرقانونی بین اکوادور و نارینو شناسایی شده است.

این گذرگاه‌های غیررسمی به دلیل طولانی و ناهموار بودن مرزها، به مسیرهای اصلی عبور مهاجران، قاچاقچیان، و گروه‌های جنایتکار تبدیل شده‌اند. این مسیرها به کسانی که بدون مدارک رسمی قصد عبور دارند، اجازه می‌دهند ایستگاه‌های مرزی و کنترل‌های امنیتی را دور بزنند، اما در عین حال، خطرات بسیاری را برای آنان به همراه دارد.

کنترل گروه‌های جنایتکار بر مرز کلمبیا و اکوادور

مرز کلمبیا و اکوادور، به ویژه مناطق اطراف نارینو و ایپیالس، تحت کنترل شدید گروه‌های مسلح و جنایتکار است. این گروه‌ها شامل تبهکاران محلی، جناح‌های مخالف سابق فارک، و اعضای «ترن د آراگوا» از ونزوئلا هستند. به گفته یک مقام محلی، «تمام گذرگاه‌های غیررسمی (تروکاها) تحت کنترل این گروه‌ها هستند» و تجارت در این مسیرها بسیار خطرناک شده است، زیرا پر از سلاح، مواد مخدر و فعالیت‌های غیرقانونی هستند.

قاچاق انسان در تروکاها

قاچاق انسان یکی از تجارت‌های غیرقانونی در امتداد این گذرگاه‌ها است. تخمین تعداد مهاجرانی که از این مسیرها عبور می‌کنند دشوار است، زیرا آن‌ها عملاً نامرئی هستند. به گفته یک مقام بشردوستانه، «کسانی که توانایی پرداخت قاچاقچیان (کایوت‌ها) را دارند، از دید پنهان می‌مانند.»

چالش‌های کنترل مرزی

کلمبیا اخیراً به شرکت‌های اتوبوسرانی دستور داده تا به افراد بدون مدارک مهاجرتی بلیط نفروشند، اما اجرای این قانون پراکنده است. این امر باعث افزایش استفاده از وسایل نقلیه شخصی برای انتقال مهاجران به شمال نکوکلی شده است. مهاجرانی که نمی‌توانند هزینه قاچاقچیان را بپردازند یا به دلایل مختلف نمی‌توانند سفر خود را ادامه دهند، مانند کسانی که در چادرهای ساحلی نکوکلی گیر کرده‌اند، قابل مشاهده‌تر و در معرض خطرات بیشتری هستند.

برخلاف شرایط در نکوکلی، برخی از پناهگاه‌های مهاجران در این مناطق وجود دارند که توسط مؤسسات خیریه، دولت محلی، و با حمایت آژانس‌های بین‌المللی اداره می‌شوند. در تولکان، اکوادور دو پناهگاه، و در لاگو آگریو، اکوادور یک پناهگاه وجود دارد. همچنین در ایپیالس، کلمبیا هفت پناهگاه و در پاستو، کلمبیا سه پناهگاه وجود دارد. یکی از بزرگترین این پناهگاه‌ها که توسط سازمان Caritas در ایپیالس اداره می‌شود، ماهانه به بیش از ۲۰۰۰ نفر خدمات ارائه می‌دهد. با این حال، این پناهگاه‌ها تقریباً همیشه پر هستند و حتی اگر اقامت مهاجران به چند روز محدود شود، تعداد زیادی از آن‌ها همچنان در خیابان‌ها زندگی می‌کنند.

این شرایط نشان‌دهنده بحران انسانی جدی است که مهاجران در این منطقه با آن روبرو هستند. کنترل شدید گروه‌های جنایتکار بر گذرگاه‌های مرزی، فقدان حمایت کافی از مهاجران، و خطرات جدی جانی و مالی که در مسیرهای مهاجرتی وجود دارد، این مسیرها را به یکی از پرمخاطره‌ترین مسیرهای مهاجرتی در جهان تبدیل کرده است.

تفاوت در مسیرهای مهاجرتی و وضعیت اقتصادی مهاجران

بیشتر مهاجرانی که از مرز کلمبیا و اکوادور عبور می‌کنند، از پناهگاه‌ها استفاده نمی‌کنند و ترجیح می‌دهند با وسایل نقلیه شخصی سریع‌تر از این مناطق عبور کنند. هزینه جابه‌جایی از ایپیالس به مدلین حدود ۳۰۰ دلار برای هر نفر است. برخی مهاجران که بودجه کافی ندارند، مجبورند تا ۷۵۰ مایل را پیاده طی کنند و مدت‌های طولانی در شهرهای مختلف بمانند. به عنوان مثال، هائیتی‌هایی که در حاشیه شهرهای کلمبیا مانند کالی گیر می‌افتند.

در مقابل، مهاجرانی که از شرایط اقتصادی بهتری برخوردارند، مانند شهروندان چین، از مسیرهای سریع‌تر و کم‌خطرتر استفاده می‌کنند. این افراد می‌توانند هزینه سفرهای هوایی و «مسیرهای VIP» را بپردازند که نیاز به پیاده‌روی کمتری دارد و شرایط راحت‌تری را فراهم می‌کند.

نابرابری در تجربه‌های مهاجرتی

این تفاوت‌ها نشان‌دهنده نابرابری در تجربیات مهاجرتی است؛ در حالی که برخی مجبورند به دلیل کمبود بودجه مسیرهای دشوار را طی کنند، برخی دیگر با پرداخت هزینه بیشتر از مسیرهای امن‌تر و سریع‌تر استفاده می‌کنند. این وضعیت به وضوح چالش‌ها و نابرابری‌های موجود در مسیرهای مهاجرت را نمایان می‌کند.

نیاز به تقویت حضور دولت کلمبیا در مناطق مرزی

بازدید از مناطق مرزی کلمبیا با پاناما و اکوادور نشان‌دهنده غیبت چشمگیر دولت کلمبیا است. بسیاری از مصاحبه‌شوندگان این وضعیت را با عباراتی مانند «ترک» و «غفلت» توصیف کرده‌اند. یکی از مقامات آمریکایی اظهار داشت که «کلمبیا کنترل مرزهای خود را به صفر رسانده است.»

در نکوکلی، حضور دولت ملی به چند پلیس در نزدیکی اسکله و یک دفتر جدید آژانس مهاجرت محدود می‌شود. این دفتر نیز به دلیل ساخت و سازها برای عموم قابل دسترس نیست. در مرز کلمبیا و اکوادور نیز شرایط مشابهی حاکم است؛ حضور پلیس فقط در گذرگاه‌های رسمی دیده می‌شود و بسیاری از مناطق مرزی به حال خود رها شده‌اند.

پیامدهای غیبت دولت در مناطق مرزی

این غیبت دولت در مناطق مرزی به گروه‌های جنایتکار اجازه داده تا کنترل را به دست بگیرند و فعالیت‌های غیرقانونی مانند قاچاق مواد مخدر و انسان را گسترش دهند. این وضعیت نه تنها کنترل مرزی را تضعیف کرده، بلکه امنیت و رفاه مهاجران و ساکنان محلی را نیز به شدت به خطر انداخته است.

لزوم تقویت حضور و همکاری بین‌المللی

دولت کلمبیا باید حضور و هماهنگی خود را در مناطق مرزی تقویت کند و به طور فعالانه با نفوذ گروه‌های جنایتکار مقابله کند. همکاری با کشورهای همسایه و سازمان‌های بین‌المللی می‌تواند در بهبود امنیت و کنترل مرزی مؤثر باشد.

کمبود نظارت دولتی در مناطق مرزی کلمبیا

وضعیت امنیتی و نظارتی در مناطق مرزی کلمبیا، مانند آکاندی و نکوکلی، به شدت تحت تأثیر عدم حضور مؤثر دولت و نیروهای امنیتی است. آکاندی، با تنها ۲۰ پلیس برای پوشش ۶۰۰ مایل مربع، عملاً خارج از کنترل دولتی است. در مناطق مرزی نزدیک اکوادور نیز، پست‌های بازرسی به‌ندرت وجود دارند، و به گفته یک مقام، «به نظر می‌رسد هیچ اتفاقی نمی‌افتد.»

عدم تمایل دولت برای مداخله

یک مقام محلی در نکوکلی اظهار داشت که دولت ملی تمایلی به مداخله ندارد و تنها برای گرفتن عکس حضور می‌یابد. هیچ نهادی برای بررسی ارتباط بزرگسالان و کودکانی که همراه آن‌ها سفر می‌کنند وجود ندارد، که نگرانی‌هایی درباره قاچاق کودکان ایجاد کرده است. حتی مؤسسات دولتی مانند ICBF نیز به‌طور کامل غایب هستند.

تلاش‌های نظامی ناکافی

در اکتبر ۲۰۲۳، «فرماندهی مشترک شمال غربی شماره ۵» در Carepa برای مبارزه با قاچاق انسان ایجاد شد، اما این واحد نظامی مسئول مدیریت مهاجرت نیست. نیروهای کلمبیا و پاناما از آوریل ۲۰۲۳ عملیات‌هایی را علیه قاچاقچیان انسان آغاز کرده‌اند، اما تمرکز آن‌ها بر تعقیب قاچاقچیان است، نه مهاجران.

پیامدهای کمبود نظارت

این کمبود حضور دولتی و نظارت مؤثر، امنیت مهاجران را به خطر انداخته و به گروه‌های جنایتکار اجازه می‌دهد فعالیت‌های غیرقانونی خود را بدون ترس از مداخله دولتی ادامه دهند. نتیجه این شرایط، آسیب‌پذیری بیشتر مهاجران و ساکنان محلی در برابر قاچاق انسان، خشونت و سوءاستفاده است.